Thu hoạch tôm ở Cà Mau
(CATP) Sau hơn một năm thí điểm bảo hiểm (BH) nông nghiệp theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ để giúp người dân giảm thiệt hại do thiên tai dịch bệnh, hàng trăm tỷ đồng đã được chi trả cho người tham gia BH, song vẫn còn nhiều người phải mòn mỏi chờ. Thực chất chính sách nhân đạo trên có giúp được người nghèo không? Qua nhiều ngày đi thực tế ở các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, bên cạnh kết quả đạt được, chúng tôi phát hiện nhiều bất cập từ khi triển khai thí điểm việc BH nuôi tôm.
Kỳ 1: Cứu cánh cho... đại gia
RÔM RẢ CHUYỆN BẢO HIỂM
Cơn mưa trung tuần tháng 9-2013 khiến nhiều người rảnh rỗi tụm năm tụm ba bàn tán chuyện nuôi tôm. Khi tôi tấp vào quán cà phê ven đường về UBND Vĩnh Trạch, TP.Bạc Liêu trú mưa, chưa kịp kêu ly cà phê, bàn bên cạnh đã rôm rả chuyện thả tôm đầu vụ: "Mấy ngày nay chờ cán bộ xã thông báo họp bàn việc mua BH mà không thấy, mưa kiểu này hoài tôm chết là lỗ chắc!". Anh thanh niên ngồi bàn bên cạnh chen vào: "Vụ rồi vô mấy trăm chai (mấy trăm triệu - PV) nhờ BH bồi thường, đợt này thất bát cũng có sao". Anh kia tiếp lời: "Mấy ông đại gia ở xóm này nhận tiền BH mới thấy ham. Tui có vài ao nhằm nhò gì. Mấy ổng tới vài chục ao, chẳng biết tôm chết thiệt hại bao nhiêu chớ nhận tiền BH cũng thành tỷ phú rồi".
Tôi tìm đến UBND xã Vĩnh Trạch hỏi về việc này, được anh Trần Vĩnh Hậu - cán bộ phụ trách thủy sản - cho biết: "Cũng nhờ BH con tôm, người dân khí thế hơn trong sản xuất". Theo báo cáo của Công ty bảo hiểm Bảo Việt Bạc Liêu, tính đến ngày 15-5-2013 xã Vĩnh Trạch có 204 hộ tham gia BH nuôi tôm, trong đó chỉ có 6 hộ nghèo và 5 hộ cận nghèo. Tổng diện tích người dân tham gia BH nuôi tôm bị thiệt hại lên đến hơn 274 ha với số tiền bồi thường khoảng 48 tỷ đồng.
Điều nghịch lý là do dân nghèo không có đất nuôi tôm nên hầu hết những hộ tham gia BH đều có kinh tế khá giả, vì thế đa số lại trở thành đại gia khi... chẳng may thất mùa!
NGƯỜI NGHÈO CHẲNG THỂ "VỚI TỚI"
Thực chất việc thí điểm BH cho người nuôi tôm hầu hết không đến được tay người nghèo. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, các doanh nghiệp BH đã ký kết được nhiều HĐ với số hộ nghèo và cận nghèo tham gia BH nông nghiệp đông hơn so với thời gian đầu triển khai. Nhưng thực tế ở Bạc Liêu hoàn toàn ngược lại. Công ty BH Bảo Việt Bạc Liêu ký kết 1.990 HĐ/1.435 hộ ở các huyện Đông Hải, Hòa Bình và TP.Bạc Liêu với diện tích trên 1.374 ha, tổng số phí hơn 47 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ gần 29 tỷ. Thế nhưng, chỉ có 123 hộ nghèo và 38 hộ cận nghèo tham gia.
Tiếp xúc với chúng tôi, nhiều người dân không giấu được bức xúc. Chính sách phát động BH nông nghiệp của nhà nước hết sức nhân đạo nhưng không giải quyết được nhu cầu bức bách mà dân nghèo đang gặp phải. Đa phần những hộ này không có phương tiện sản xuất thì lấy đâu ra đất để nuôi tôm? Nếu có họ cũng chẳng có vốn cải tạo ao nuôi theo quy định của công ty BH. "Trong khi người dân cần "cần câu" để phát triển kinh tế gia đình thì chính sách trên chỉ phục vụ cho một nhóm người chẳng gặp khó khăn gì trong cuộc sống" - ông Trần Văn Thanh, ở huyện Hòa Bình, nhận định.
Tìm đến một số hộ tham gia BH được bồi thường, chúng tôi được chị Lê Thị Trúc Ly (ngụ ấp 15, xã Vĩnh Hậu A, huyện Hòa Bình, Bạc Liêu) có năm ao nuôi tôm thẻ chân trắng cho biết, ngày 4-9-2012 chị mua BH gần 40 triệu đồng. Tôm được hơn 40 ngày tuổi thì thi nhau chết, chị được xem xét bồi thường. Nhưng số tiền hàng chục triệu đồng tham gia BH vốn là niềm mơ ước không nhỏ đối với người dân nghèo và cận nghèo trên địa bàn tỉnh.
BẤT NGỜ THAY ĐỔI HỢP ĐỒNG
Khác với Bạc Liêu, hơn bốn tháng qua người dân ký BH nông nghiệp với Công ty cổ phần BH Bảo Minh Cà Mau như ngồi trên đống lửa bởi đối tác không thực hiện HĐ. Quá bức xúc, trung tuần tháng 8-2013 hàng trăm hộ kéo đến đơn vị này yêu cầu thực hiện. Ông Nguyễn Bá Lợi (ngụ xã Định Bình, TP.Cà Mau) cho biết: "Theo HĐ đã ký, khi xảy ra thiệt hại, người dân nộp hồ sơ đầy đủ cho đơn vị BH thì trong vòng 30 ngày sẽ được thanh toán đầy đủ. Thế nhưng đã hơn bốn tháng trôi qua, tôi chưa lấy được đồng nào. Tôm tôi thả được 30 ngày tuổi chết đột ngột, thiệt hại khoảng 220 triệu đồng".
Theo tìm hiểu của chúng tôi, không riêng gì ông Lợi mà nhiều người tham gia BH nông nghiệp với công ty này cũng đang trong tình trạng dở khóc dở cười.
Bên cạnh đó, Bảo Minh Cà Mau còn tự ý thêm thắt nhiều điều khoản không có trong HĐ đã ký, gây bất lợi cho người dân. Ngày 8-5-2013, Bộ Tài chính có quyết định tăng mức thu BH tôm, Bảo Minh Cà Mau buộc tất cả HĐ bảo hiểm của người nuôi tôm đã mua trước ngày 8-5-2013 (còn thời hạn) phải đóng thêm theo quy định mới. Bên cạnh đó, công ty còn trừ 30% tổng số tiền bồi thường thiệt hại (đối với hồ sơ có giá trị bồi thường từ 200 triệu đồng trở lên) là chưa rõ ràng, trong HĐ và quy tắc biểu phí không quy định... Ngoài ra, mức thanh toán cũng chưa hợp lý. Khi người dân khiếu nại yêu cầu chi trả BH, Bảo Minh Cà Mau viện lý do mức chi trả đối với tôm 49 ngày tuổi quá cao, hồ sơ bồi thường trên 200 triệu đồng thuộc thẩm quyền của tổng công ty. Một số người dân còn tố công ty BH kỳ kèo cắt những khoản phải trả cho dân theo HĐ đã ký.
CHẬM CHI TRẢ DO... LỖ
Theo báo cáo của Ban chỉ đạo BH nông nghiệp tỉnh Cà Mau, thực hiện QĐ của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh đã triển khai thí điểm BH tại 3 huyện, 9 xã do Bảo Minh Cà Mau ký kết. Tính đến nay đơn vị này đã ký được 1.932 HĐ với nông dân trong tỉnh tham gia BH, tổng diện tích là 744,0335 ha, giá trị được BH hơn 431 tỉ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại có 618 HĐ thiệt hại, số hồ sơ đã bồi thường là 488 với diện tích 162,66 ha; tổng số tiền bồi thường 29,45 tỉ đồng, hồ sơ phát sinh chưa bồi thường 130 HĐ.
Do số tiền thu được từ HĐ đã ký không đủ cho việc bồi thường nên phía công ty BH tìm cách thoái thác trách nhiệm. Những lần làm việc với lãnh đạo Bảo Minh Cà Mau không kết quả, người dân tìm đến trụ sở UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT), trụ sở UBND huyện... cầu cứu. Đại diện Sở NN&PTNT tỉnh Cà Mau cho rằng việc Bảo Minh Cà Mau chậm chi trả tiền bồi thường cho dân là không đúng. Thế nhưng, tại một số cuộc họp, đại diện Bảo Minh Cà Mau lại phát biểu: "Hợp đồng đã ký có thể hủy. Luật không quy định ký HĐ rồi không được hủy" (!). Trước lập luận lạ đời này, UBND tỉnh Cà Mau đã tổ chức cuộc đối thoại giữa công ty BH với dân nhưng đến nay đơn vị này vẫn cù cưa trong việc thanh toán.
(Còn tiếp)
Ngày 1-3-2011, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng ký Quyết định (QĐ) 315/QĐ-TTg về việc thí điểm thực hiện BH nông nghiệp giai đoạn 2011-2013 tại 21 tỉnh thành và ngày 27-2-2013, ký tiếp QĐ 358/QĐ-TTg về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của QĐ 315. Theo đó, hỗ trợ 90% phí BH cho hộ nông dân, cá nhân cận nghèo sản xuất nông nghiệp tham gia thí điểm BH nông nghiệp. Thủ tướng đề nghị chủ tịch UBND tỉnh, thành phố thuộc địa bàn triển khai thí điểm quyết định cụ thể mức hỗ trợ trực tiếp cho các hộ nông dân, cá nhân, tổ chức sản xuất nông nghiệp, bảo đảm tổng mức bồi thường BH và mức độ hỗ trợ trực tiếp đối với trường hợp vật nuôi thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh gây ra theo nguyên tắc không vượt quá giá trị kinh tế của vật nuôi tại thời điểm bị thiệt hại.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét